Anne baba ve çocuk davranışlarıyla ilgili konferans gerçekleştirildi

OLUMLU ANNE BABA TUTUMU

        Ebeveyn tutumları içinde en ideal olanıdır. Anne-babanın çocuğu kabulü, sevgi ve sevecenlikle ele alması, çocukla ilgilenmesi şeklinde davranışa yansımaktadır. Kabul eden anne-baba çocuğun ilgilerini göz önünde tutarak onun yeteneklerini geliştirecek ortamı çocuk için hazırlar. Kabul gören çocuk genellikle sosyalleşmiş, işbirliğine hazır, arkadaş canlısı, duygusal ve sosyal açıdan dengeli ve mutlu bir bireydir.

         Aile her şeyden önce çok iyi bir rehberdir. Çocuğa yol gösterilir ama alacağı kararlar konusunda serbest bırakılır. Alternatif sunulur. Seçim çocuğa aittir. Çocuk seçiminin sorumluluğunu alır. Böyle bir ailede evde-toplumda kabul edilen ve edilmeyen davranışların sınırları bellidir. Çocuk neyi nerede yapacağını veya yapmayacağını bilir. Ev ve toplum kuralları çocuğa anlatılır. Her şeyden önce anne-baba iyi bir modeldir. Çocuklarında görmek istemedikleri davranışları kendileri de yapmazlar. Çocuk sınırlar içinde özgürdür.
Demokratik ve güven verici bir ortamda yetişen çocuk, kendine ve çevresine saygılı, sınırlarını bilen, yaratıcı, aktif, girişken, sağlıklı ilişkiler kurabilen, saygılı, sorumluluk sahibi, hoşgörülü, uyumlu bir birey olarak yetişir.

YAYGIN AMA YANLIŞ İNANÇLAR

Ben de çocuktum, geçer.
İyi anne-baba çocuğunu asla cezalandırmamalı.
Çocuğumun her şeyi olmalı, hiçbir şeye ihtiyacı olmamalı. Çocuklar kendi hallerinde yetişmeli, müdahale etmeye gerek yok. Çocuğuma zaman ayıramıyorsam da bütün maddi ihtiyaçlarını karşılıyorum.
Eşim çocuğa çok katı davranıyor, ben onu dengeliyorum.
Ben çocuğumun en iyi arkadaşıyım.
Çocuğum daima kendimden, eşimden önce gelir.
Çocuğum hiç hata yapmamalı, hiç acı ve sıkıntı çekmemeli.
Çocuğumu mükemmel bir şekilde yetiştirmeliyim.

POZİTİF YAKLAŞIM

           Sağlıklı anne-baba ve çocuk ilişkisinin temelini güven oluşturur. Her anne-baba çocuğunun özgüveni tam bir birey olmasını ister. Özgüvenin oluşumu bir süreç gerektirir ve bu noktada en büyük rol ebeveynlere düşmektedir. Aşağıdaki sunduğumuz öneriler sizlere çocuktaki özgüven oluşumu için en temel yaklaşımlardır.

•   Kabul Gösterme

Kabul gösterme çocuğu koşulsuz, şartsız, yargılamadan kabul etmektir. Fakat çocuğun her davranışını onaylamak değildir. Çocuğun yapıcı değişimini sağlamada, sorununu çözmesini kolaylaştırmada daha sağlıklı psikolojik duruma gelmesini sağlamada, öğrenmesini cesaretlendirmede kritik öğe kabul göstermedir. Aynı zamanda çocukla ailesi arasında sağlıklı ilişki ve iletişimin başlangıcında yer alır. Çocuğun potansiyelini gerçekleştirmesini sağlar.

•   Dinleme

Çocuğa kabul edildiğini göstermenin, sağlıklı iletişimin yollarından biri de dinlemedir. Anne-babalar genellikle çocuklarını dinlediklerini düşünürler, oysa çocuk konuşurken sürekli ikaz, hatırlatma, önerilerde bulunma, fikir yürütme gibi müdahalelerle çocuğu aslında dinlemezler. Sorunu olan ve kendinden bir şey anlatmaya çalışan çocuğa uyarı, yargılama gibi müdahaleler çocuğun susmasına, kendisini duyulmamış gibi hissetmesine neden olur. Bu durum çocuğun ilerideki sorunlarını da anlatmamasına ve içine atmasına neden olabilir. Çocuk dinlenildiğinde önemsendiğini, kendisine değer verildiğini hisseder ve ailesi ile arasında güven duygusu oluşur.

•   Sınırlar-Kurallar

Sınırlar ve kurallar ebeveynlerin önderliğinde, mutlaka çocukla birlikte oluşturulmalıdır. Kuralların ne olduğu, bu kurallara uyulduğunda ve uyulmadığında gelecek sonuçların neler olacağı önceden belirlenmeli ve çocuk için net olmalıdır. Belirlenen sınır ve limitler içinde çocuklara seçim ve karar şansı vermek kişilik gelişimlerini olumlu yönde etkiler ve işbirliğini kolaylaştırır.

•   Uygun İfade ve Yönlendirme

Çocuklarla konuşurken kullandığımız kelimeler, sesimizin tonu, vurgularımız oldukça önemlidir. Ne söylediğimiz yerine nasıl söylediğimiz daha dikkat çekicidir. Uygun ifade sağlıklı iletişimin başlangıcıdır. Ebeveynler sıklıkla çocukları uyarma, neyi yapıp neyi yapmamaları gerektiğini söyleme eğilimindedirler. Oysa yapı> uyarıların sıklığı azaldığında etkileri artacaktır. Örneğin: ‘Ödevlerini çabuk yap!’ yerine ‘Akş> yemeğine kadar ödevlerini yap sonra da beraberce keyifle yemek yiyelim.’ İfadesi daha uygun olacaktır. Aynı zamanda ‘… yapmazsan… yapamazsın’ ifadesi yerine ‘ …yaptığında… yapabilirsin’ gibi cümleler daha olumlu olacaktır.

Anne babanın tutumları arasında tutarsızlık: Bu tutumda, bir çocuğa annenin ayrı babanın ayrı bir tutum izlemesi söz konusudur. Çocuğa konulan kuralların ve sınırların devamı içinde aile içinde bir tutarlılık olması gerekmektedir.

          Aile içindeki kardeşlere farklı tutumlar: Burada çocuklar arasında ayrımcılık vardır. Çocuk kardeşine farklı, kendisine farklı tutum izlenmesi halinde belirsizlik yaşar.

           Aile içinde kutuplaşmalar: Aile içinde bazen klikleşmeler, aile içinde bir gruba ya da kişiye karşı çıkması, gizli anlaşmalar oldukça sık görülür. Bazen anne baba çocuklara karşı, çocuklar anne babaya karşı, bazen bir çocukla babası, diğer çocukla anneye karşı kutuplaşabilir ya da çocuk herkesin yüklendiği "şamar oğlanı" olabilir. Bu da güvensiz bir ortamın oluşmasına ve çocuğun da güvensiz olmasına neden olur.

            Demokratik Anne-Baba Tutumu: Ebeveyn tutumları içinde en ideal olanıdır. Bu tutumun iki temel öğesi vardır. Sevgi ve disiplin. Bu tutum, temel gereksinimleri en uygun biçimde karşılayan, kişide kendi kendisini doyurabilme yetisi geliştiren, iki temel öğeyi en sağlıklı biçimde ve oranda içinde bulunduran tutumdur.

             Disiplin, aile içindeki denge ve düzenin oluşturulmasında önemlidir; ancak disiplin toplumumuzda çoğunlukla "cezalandırma" ile eşanlamlı olarak algılanır. Ancak disiplin cezalandırma kadar ödüllendirmeyi de içerir. Çocuğun topluma uyumunu kolaylaştıran davranışların yönlendirilmesini de sağlar. Disiplin esneklik ve tutarlılık gibi temel ilkeleri de içerir. Burada kastedilen kuralların açık ve net olması, çocuğun sınırlarının belli olması, aile içinde tutarlılık sağlanmasıdır. Ceza verilmesi gerekiyorsa hemen uygulanmalı, cezanın hangi davranışa yönelik olduğu çocuğa açıklanmalıdır. Anne -babalar, çocuklarına karşı sevgi, anlayış, sabır ve hoşgörü ile disiplin vermelidirler.

 REHBERLİK SERVİSİ